کاپیتان شهبازی: افتخاراتم را برای ایمنی بیشتر مردم، هزینه می کنم

امید سلیمی بنی: خودش می گوید کثیرالسفر است، چون شغلش خلبانی است و هر روز از این سر دنیا تا آن طرف گیتی را با هواپیمایش می رود. او همان خلبانی است که توانست در تاریخ 18 اکتبر 2011 این هواپیما را با 80 مسافر از تبعه کشور روسیه و ایران در حالی که با مشکل فنی باز شدن چرخ های جلو مواجه شده بود به سلامت به زمین بنشاند و از خود چهره ای محبوب بسازد. کاپیتان هوشنگ شهبازی مهندس مکانیک و خلبان حرفه ای در شرکت هواپیمای مسافربری ایران(هما) است که 35 سال تجریه فعالیت هواپیمایی دارد. او امسال با یک سازمان غیر دولتی ایرانی به ژنو مقر اروپایی سازمان ملل آمده تا در شورای حقوق بشر این سازمان شرکت کند.

کاپیتان هوشنگ شهبازی به خبرآنلاین می گوید رفتنش به ژنو، کاری بود که هزاران کاربر سایت او و مردمی که به لغو تحریم های صنایع هوایی رای داده اند، از او خواسته اند.

این گفتگو، ترکیب و خلاصه ای از دو گفتگو با کاپیتان شهبازی است که یکی در ژنو انجام شده و دیگری در تهران. گفتگو با کاپیتان شهبازی در ژنو توسط دبیر گروه بین الملل خبرآنلاین، محمدرضا نوروزپور انجام شده است. گپ و گفت خبرآنلاین با چهره برگزیده اجتماعی در سال 90 را بخوانید:

کاپیتان شهبازی، تبریک ما را از اینکه کاربران خبرآنلاین شما را به عنوان چهره سال در حوزه اجتماعی برگزیدند، بپذیرید.
از قول من بنویسید چهره برتر سال، کاربران محترم سایت هستند که از کار انسانی حمایت و پشتیبانی کرده اند. این چهره برتر را به تمام عزیزانم تقدیم می کنم که لطف کردند و من را انتخاب کردند. اگر با حمایت عزیزان و هموطنان بتوانم کاری پیش ببرم و مشکلی از مشکلات مردم را حل کنم، آن وقت وجدانم راحتتر خواهد بود. از این بسیار خوشحال خواهم شد. از این هم که عزیزان لطف کردند و این افتخار را به من دادند، خودم را لایق و شایسته این لطف نمی دانم. این لطف شماست که من را سرافراز کردید.

مشکل اصلی ساختار هوایی ما در کجاست؟
متاسفانه وضع تحریم صنعت هواپیمایی مسافربری ایران که هیچ ارتباطی با مسائل نظامی ندارد، در یک دهه اخیر باعث مرگ صدها نفر در سوانح هوایی ایران براثر نقص فنی هواپیماها شده و این آمار با متوسط قربانیان سوانح هوایی دنیا فاصله چشمگیری دارد. بی شک حق بهره برداری از امکانات حمل و نقل هوایی در دهکده جهانی به یک اصل بدل شده و براین اساس دور از انصاف و جوانمردی است که مردم عادی قربانی تنازعات سیاسی بین دولت ها شوند و اینچنین به سادگی جانشان از دست برود. 

و شما معتقدید که این موضوع ارتباط مستقیمی به مساله حقوق بشر دارد؟
قطعا دارد. شما از جان انسانها سخن می گویید. باید جانی باشد تا حقی برای او قائل شد. اگر انسانها اصلی ترین حق را که همان حق حیات است نداشته باشند که دیگر نمی توان درباره حقوق دیگرشان صحبت کرد. اینجا صحبت از اصلی ترین حق یعنی حق حیات یک بشر است. این تحریم ها حق حیات انسان ها را هدف قرار داده و متاسفانه مغفول واقع شده است. محروم کردن یک گروه از مردم دنیا از صنعت هوایی ظلم بزرگی در حق انها تلقی می شود و بی شک با چهارچوب های دموکراسی حقوق بشر و امنیت جهانی همخوانی ندارد.نمی توان امنیت جان عده ای از مردم دنیا را بهانه و ابزاری جهت تامین مقاصد سیاسی و فشار بردولتها مورد استفاده قرار داد.
 

خوب پس چرا تاکنون هیچ یک از این سازمان های عریض و طویل حقوق بشری به این موضوع اشاره نکرده اند؟
اینطور نیست که هیچ کس اشاره نکرده باشد. موضوع این است که آنهایی که جریان رسانه ای و جریان افکار در دستشان است اجازه نمی دهند موضوعی به این مهمی در صدر قرار گیرد. انها موضوعات دیگری را که از اهمیت کمتری برخوردار است در رسانه ها مطرح می کنند و مثلا گاهی حق یک شخص یا یک گروه خاص که تعدادشان در مقایسه با توده مردمی که در خطر هستند بسیار کمتر است را آنچنان بزرگ می کنند که گویی همه دنیا با آن در گیر است آن وقت از سوی دیگر متاسفانه نهادهای بین المللی حقوق بشری در قبال این ظلم بزرگ به مردم مظلوم ایران سکوت اختیار کرده اند. مردمی که ممکن است در همین لحظاتی که با هم هستیم یکی از هواپیماهای مسافربری شان سقوط کند و جز خاکستر اثری از ایشان باقی نماند.
 

مستند شما برای این ادعا که تحریم ها نقض حقوق بشر ملت هاست چیست؟
طبق ماده 2 اعلامیه حقوق بشر "انسانها از هر نژاد و هر رنگی فارغ از جنسیت و دین و مذهب و عقاید سیاسی و اجتماعی و حتی کشورشان که مستقل و یا مستعمره باشد از جهت حقوق انسانی با هم برابرند" و دیگر ماده های اعلامیه حقوق بشر و میثاق بین الملی حقوق مدنی و سیاسی نیز بروشنی براحترام به حق حیات و امنیت انسانها شدیدا تاکید می کنند که احدی حق ندارد و نباید حق حیات را از انسان دیگری سلب کند و ایرانیان از هزاران سال پیش براین نکته تاکید داشته اند. من حقوق دان نیستم و فکر می کنم این موضوع آنقدر طبیعی است که نیازی به توضیح اضافی ندارد من خود شما ، همه انسانهای فرهیخته، سازمانهای حقوق بشری ، صلیب سرخ جهانی و هرکسی که ادعای انساندوستی دارد را به قضاوت می خوانم. آیا تحریم های هوایی که حق حیات و زندگی مسافران بیگناه و بی دفاع را بخطر می اندازد قابل قبول است؟
 

آنها ادعا می کنند که برای وارد آوردن فشار به دولت های خاص این تحریم ها را اعمال می کنند و قصدشان صدمه زدن به مردم نیست.
این یک حرف گزاف است . یک شوخی است. آمریکا و اتحادیه اروپا برخلاف مفاد اعلامیه حقوق بشر و تمام موازین انسانی و معنوی به بهانه فشار اوردن به دولت ایران بخاطر اختلافات سیاسی و جلوگیری ایران از دست یافتن به دانش انرژی هسته ای با تحریم فروش هواپیما های غیرنظامی و قطعات آن جان مسافران ایرانی و خارجی و حق حیات انها را تهدید می کنند و بسیار روشن است که هزینه این تحریم را مسافران بیگناه و بی دفاع می پردازند. سازمان های حقوق بشری هم در قبال ظلمی که به مردم ایران تحمیل شده سکوت اختیار کرده اند. نهادهای بین المللی هوایی نیز در قبال چنین اتفاق تلخی که سبب از دست رفتن جان بی گناهان می شود سکوت کرده اند.
 

شما نامه ای هم به کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نوشته اید؟
 نامه ای ننوشتم اما در بیانیه ای که در چند پنلی که اینجا در ژنو برگزار شده بود و من در آن شرکت کردم از کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل خواستم تا حقوق اولیه مسافران و هموطنان مرا مطالبه کند. الان این حقوق با تحریم صنعت هوایی ایران نقض شده است و مهمتر از این حقوق جان انسان هاست که از همه چیز ارزشش بیشتر است و جان عزیزان من در خطر جدی قرار دارد و این یک نیاز و یک پیام فوری است. 

شما گویا در بیانه ای که در پنل حقوق بشر و تحریم ها قرائت کردید خطاب به اقای اوباما رئیس جمهور آمریکا هم مطالبی گفتید؟
بله من در پنل "حقوق بشر و تحریم ها" که به همت سازمان دفاع از قربانیان خشونت در شورای حقوق بشر برگزار شد خطاب به اقای اوباما مطالبی گفتم اما روی سخن من فقط با او نبود. من با همه جهانیان صحبت کردم . من با اتحادیه اروپا صحبت کردم. من به همه کسانی که هنوز وجدانشان بیدار است صحبت کردم. در انجا به اقای اوباما و خانم کلینتون و کنگره آنها گفتم شما که در 90 درصد سخنانتان حرف از امنیت و دموکراسی و آزادی می زنید نوید از دهکده نوین جهانی می دهید برای کشف داروی ایدز بودجه کلان تصویب می کنید بفکر سوراخ شدن لایه اوزون هستید و برای حفظ جان فقط یک زندانی سفرها می کنید و برای یک حادثه جنگ های خونین راه می اندازید بیائید دست از استانداردهای دوگانه و تناقض گویی بردارید. به او گفتم چگونه باور کنم که شما در عید نوروز به ایرانی ها تبریک می گویید و فردای همان روز تحریم فروش هواپیماهای غیر نظامی و قطعات آن را به ایران تحریم می کنید تا جان ایرانیان را در سوانحی که مشخصا مربوط به این تحریم هاست بگیرید. ما کدام حرف شما را باور کنیم. 
 

دستاوردهای شما از ژنو و شرکت در اجلاس اخیر حقوق بشر سازمان ملل متحد، چه بود؟
از 17 اسفندماه تا 25 اسفندماه در ژنو بودم. در مدت این 8 روز، سعی کردم در جلسات مختلف شورای حقوق بشر مستقر در ژنو، شرکت و سعی می کردم رایزنی کنم تا صدای مظلومیت مردم و مسافران خطوط هوایی کشورمان را به فعالان حقوق بشر در کشورهای مختلف دنیا برسانم. ملاقاتهای مختلفی با نمایندگان آمریکا، انگلیس، فرانسه و سایر کشورهای اتحادیه اروپا داشتم و استقبال خوبی از حرفهای من شد. تا جایی که به نظر می رسید آنها اطلاعی از مسئله تحریم صنعت هوایی ما ندارند. نمی دانستند این تحریمها با جان مسافران سر و کار دارد و برخلاف حقوق بشر است. سعی کردم با آنها به صورت راحت همه مسایل را در میان بگذارم. برخورد بسیار خوبی داشتند.

آیا این گفتگوها را برای تغییر در وضعیت تحریم در صنایع هوایی موثر می دانید؟
 فکر می کنم بله، تاثیر مثبت دارد. بسیار امیدوار شدم، زیرا با وجودی که به نظر می رسد افراد و این جلسه، زیر سایه سیاست بود، ولی به هر جهت، افراد منصف و انسان دوست آنجا هستند که می شود مطالب را بهشان گفت و با آنها بحث کرد. مخصوصا بحث تحریم صنایع هوایی را باید به صورت جدا برای آنها بیان کرد. تلاشم این بود که مسئله تحریم خطوط مسافربری هوایی را از سایر تحریمها جدا کنم. باید به آنها گفت  تحریم صنعت هوایی با جان انسان سر و کار دارد. گفتم شما نشسته اید در اینجا و از حقوق بشریت دفاع می کنید، اولین حق یک انسان، امنیت جانش است. همین را از شما می خواهم. شما اول برای جان انسانها حق قائل شوید تا بعد برویم سراغ بقیه حقوقش، این را متوجه شدند و امیدواریم تاثیر بگذارد. چیزی که به آن تاکید کردم، این بود که من از سوی مردم ایران آمده ام. آنها به من این ماموریت را دادند و چون با لباس خلبانی در آن اجلاس بودم، همه می گفتند این خلبان برای چه آمده. وقتی برایشان توضیح می دادم، متوجه می شدند که حق با ماست. این مسئله، ربطی به مسایل سیاسی و اختلافات بین ایران و سایر کشورها ندارد. خالصا برای احقاق حقوق مردم آمده ام و سنگ هموطنانم را به سینه می زنم. مسایل سیاسی نیز در حرفهایم جایی ندارد. 

کاپیتان، چه طور می شود با یک فرود بدون حادثه، تبدیل به چهره برتر اجتماعی در سال و یک شخصیت بین المللی حقوق بشری شد؟
هر کسی نان دلش را می خورد، درست است در فرود بدون چرخ به عنوان خلبان بودم، ولی همه را به حساب عنایت خدا می گذاریم. عنایت خدا بود که هواپیما و مسافران را ایمن کرد و نگذاشت هواپیما از باند خارج شود و نگذاشت مسافران آسیب ببیند. کاربران محترم سایت خبرآنلاین هم که لطف کردند و من را به عنوان چهره سال در این حوزه انتخاب کردند، از همه سپاسگذارم. سعی کردم از این افتخار که عزیزان دادند، به نفع خودم برداشت نکنم و این افتخارات را هزینه احقاق حق عزیزان هموطن کنم. با خدا عهد و پیمان بسته ام هر افتخاری به من داده شود، آن را برای ملت و مردم، هزینه کنم. امیدوارم اینطور باشد و پیش خدا و مردم روسفید باشم. امیدوارم با حمایت مردم عزیز، بهار صنعت هواپیمایی کشورمان، با بهار طبیعت و نوروز، عید بزرگ ایرانیان، همراه باشد. سلامتی همه هموطنان را از خداوند خواستارم.