بیکاری ، سرطان بدخیم شهرستان میانه

نصرنیوز: اشتغال و بیکاری دو مولفه جدا نشدنی از زندگی جوان ایرانی از جمله دغدغه های مهم اوست که از سنین نوجوانی آغاز می شود.

به گزارش نصرنیوز، شاید همه ما از کودکی با کلمه غربتی آشنا هستیم. پدران و برادرانمان کوله بار سفر از دیار خود بسته و عازم کار در سایر شهرهای کشور شده اند. گاه نیز با فراهم شدن رفاه و آسایش درشهری غیربومی، کوچ را بر قرار در شهر مادری ترجیح داده و بدنبال آن خیلی کثیری از اقوام و آیندگان آنها نیز همسو با انتخاب پدران خود حرکت کرده اند.

طبق آخرین گزارش از بیکاری جمعیت ۱۶۴ هزار و ۹۳ نفری استان آذربایجان شرقی، مقام اول توسط شهرستان میانه با 13.44 درصد این زنگ خطر را به صدا درآورد که وضعیت بیکاری در شهرستان به حد بحران رسیده است.

شهرستان میانه وسیع ترین شهرستان استان از لحاظ محدوده جغرافیایی و با داشتن جمعیت بالغ بر 185 هزار نفر امروز شاهد بیکاری گسترده جوانان و غالبا قشر تحصیلکرده ی خود می باشد. در منطقه میانه جمعیت روستاهای اطراف در سالهای اخیر بشدت کاهش یافته و موید این مسئله است که غربت گزینی تبدیل به مقدمه ای برای گستگی دائمی مردان روستایی از دیار خود گشته و اینکه دیگر رنگ خاک و زمین کشاورزی را نبینند. چرا که شخصیت تصنعی و درآمد کذائی و فریبندگی موقت اشتغال در شهرهای دور دیگر اجازه چنین کار یا به تعبیر بهتر حقارتی را بر او نمیدهد.

شهرستانی که در سال 1359 آمار جمعیتی روستاهایش 164385 نفر  بود و متاسفانه در حال حاضر این تعداد بواسطه بیکاری جوانان و مهاجرتشان  به عدد 79068 رسیده است. این دهستان ها با وجود منابع فراوان طبیعی و فرصت های بکر ایجاد شغل در زمینه هایی همچون کشاورزی ، دامی و دارا بودن بهترین محصولات صادراتی ایران همچون سیب و برنج تا بحال نتوانسته از این منابع عظیم در صدد اشتغال جوانان سرگردان خود در شهرهای غربت برآید.

دومین شهر مهاجر فرست به پایتخت،  امروز در حالی این روزهای دشوار را  سپری میکند که نه تنها  از وجود منابع عظیم صنعتی  بی بهره نبود ، بلکه زمانی صاحب یکی از پرسودترین قطب های صنعتی استان و ایران بوده است. مسائل و حواشی مربوط به فروش کارخانه فولاد آذربایجان و  اخراج چند صد نفر از کارکنان و در نهایت تعطیل شدن موقت کارخانه فولاد، کوه نمکی بر زخم دیرین بیکاری در میانه پاشید. در این حین نیز متاسفانه زمزمه هایی از واگذاری شرکت گیربکس سازی میانرو میانه و تعدیل نیروهای آن موجی از ناامیدی و دلواپسی را در بین کارکنانش  ایجاد کرد که بر موانع رفع بیکاری افزود.

رسولزاده مدرس و پژوهشگر مسایل اجتماعی به دلایل زمینه ساز بیکاری اشاره کرده و در این رابطه می گوید :

"فارغ از هر گونه نظریه پردازی علمی چه در سطح خرد و فردی و چه در سطح کلان باید بگویم بیکاری ام المفاسد است و قدرت تخریبی فردی و اجتماعی آن را هیچ ابزار منهدم کننده بشری ندارد و این ادعا را کسی درک نمی کند مگر آنکه خود این وضعیت را درک کرده باشد ، ولو برای مدت کوتاه و این را اگر ضرب در تاهل وسرپرستی چند خانوار دیگر، بیماری  و... نمایید شاید اندکی برای مدعیان صندلی نشین قابل درک باشد. من به شما اطمینان می دهم اگر نصف این هزینه هایی که صرف کنترل اجتماعی می کنید، صرف اشتغال زایی و آموزش کارآفرینی نمایید دیگر مشکلی در زمامداری امور نخواهید داشت .

این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به دلایل بیکاری افزود: بیکاری در میانه نیز تافته جدا بافته از سطح کلان کشور نیست، منتهی با ضریب افزایشی بسیار زیاد که مسائل مبتلا به تاریخی میانه ، وضعیت اجتماعی ، فرهنگی و... دست به دست هم داده و مژده نامیمون بالاترین سطح بیکاری در استان را برای ما به ارمغان آورده است که با داشتن ظرفیت های بسیار بالای سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال و کار آفرینی هنوز اندرخم یک کوچه ایم و تداوم این وضعیت قدرت تخریبی مضاعف خواهد داشت که مهاجر فرستی روز افزون تحصیل کردگان و نخبگان که بانگ شومش از سال ها پیش برای شهر و دیار ما به صدا در آمده کمترین نتیجه آن است. "

انفجار جمعیت ناشی از متولدین 65-1335 و ظهور آنها به عنوان عرضه ی نیروی کار در طی دو دهه ی اخیر سبب شده تا میزان عرضه ی نیروی کار از فرصت های شغلی به نحو چشمگیری پیشی گرفته و معضل بیکاری با شتاب بالا گسترش یابد و سبب اتلاف منابع انسانی  و رنج کثیری از جمعیت کشور شود. بالا بودن نرخ بیکاری در کشور و بموازات آن ، سهیم شدن شهرستان میانه در این آمار را می توان بواسطه ی  دلایلی همچون رشد روز افزون جمعیت ، حرکت مردم از روستاها به شهر و کمتر شدن رغبت به زندگی روستایی بواسطه کمبود امکانات در دسترس و پائین بودن خدمات بهداشتی، کاهش جذب نیروی کار در بخش های دولتی شهرستان ، ناتوانی در جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی ، عدم توجه در بهره برداری از منابع طبیعی، اقتصادی و صنعتی و مطمئنا بی تدبیری در مدیریت و حفظ نهادهای صنعتی بهره ور موجود ، نداشتن نگاه مثبت و عدم برنامه ریزی های بلندمدت در ارتباط با بهره برداری از صنعت پیشتاز گردشگری ، زمینه ساز تشدید نرخ بالایی از بیکاری در این شهرستان بوده است .

شیوع بیکاری در یک جامعه در سطح فردی ، باعث مهاجرت شخصی برای دستیابی به یک موقعیت شغلی می گردد. عدم وجود فرصت های شغلی مناسب با دستمزدهای کافی در شهرستان باعث شده است که با گرفتن آماری سرانگشتی از جمعیت سایر شهرهای ایران شاهد زندگی و مشغول به کار شدن گستره ی فراوانی  از مردم میانه در آن شهرها باشیم.

مختاری ، استاد و سازنده تار آذربایجانی که پس از اتمام تحصیلات در کشور آذربایجان  به شهر مادری خود بازگشته است، درباره مهاجرت نسل جوان جویای کار از میانه چنین می گوید: " بنده پس از اتمام تحصیلاتم بر اساس حس وطن دوستی و اینکه باید برای میانه قدمی مثبت بردارم، با وجود فراهم بودن اشتغالم در کشور آذربایجان و اروپا به میانه برگشتم. آنچه پس از سالها شاهد بودم، سکون و رخوتی بود که در میانه بقوت خود هنوز دست تخورده مانده بود. او در ادامه شرایط اجتماعی را بعنوان عامل بیکاری نام برده و افزود : در کنار شرایط اقتصادی نباید از وضع ناموزون اجتماعی غافل شویم ، زیرا رشد جمعیت شهر با پتانسیل های نامتوازن اقتصادی و اجتماعی موجود برای کارآفرینی جمعیت بیکار فعلی خود همخوانی ندارد و هر روز به جمعیت جدید آن افزوده می شود. ایشان از تبعیض در سرمایه گذاری و ناعدالتی در تخصیص اعتبارات در این منطقه از کشور گلایه و مساعد نکردن زمینه برای جذب سرمایه گذار را از دلایل مهاجرت  و بیکاری جوانان میانه نام برد."

صادقی، جوان دیگر میانه ای شاغل در شهر عسلویه نیز نظر متفاوتی در ارتباط با کار و ترک زادگاه مادری خود دارد . وی نیز  رشد جمعیت  نامتوازن شهری و فراهم نبودن بازار کار برای این افراد و همچنین تبدیل شدن میانه به کویر سرمایه گذاری را از علل بیکاری برشمرد. ایشان همچنین با گلایه از  برخی تبعیض و کم لطفی ها نسبت به قشر تحصیلکرده در ورود به بازار کار اشاره کرده و افزود : با توجه به اینکه در اکثر شهرهای کشور با توجه به تحصیلات عالی  و فارغ التحصیل شدن بنده از بهترین دانشگاه ایران پیشنهادهای شغلی بسیار مناسب تری داشتم ، اما  مایل بودم در شهر خود حضور داشته و برای شهر و مردم آن مفید واقع شوم. ولی هنگامی که با برخی ناملایمات مواجه شدم مهاجرت را بر حضور در شهر مادری خود ترجیح دادم. او همچنین مهاجرت را راه حلی مناسبی برای برون رفت از معضل بیکاری برشمرد و گفت : حرکتی بسیار معقولی است که با فراهم نبودن بازار کار مهاجرت رخ بدهد ، زیرا حداقل برای افرادی که امکانات کوچ از شهر خود را ندارند با کاهش داوطلبان ورود به بازار کار،  امکان کار فراهم می شود. صادقی از ارتباط بیشتر دانشگاهها و مراکز علمی با موسسات و مراکز صنعتی در انتقال تجربیات این دو حوزه مهم و تاثیرگذار بعنوان یکی از  راه حل  های کاهش نرخ بیکاری در شهرستان نام برد.

در کنار بیکاری بعنوان عامل اصلی مهاجرت جوانان و سایر اقشار مردم ،  نارسایی در خدمات بهداشتی و درمانی با توجه به جمعیت 185 هزارنفری شهرستان میانه و مراجعت مکرر بیماران به شهرهای همجوار و مواجه شدن با آمار بالایی از خطرات جانی همچون تصادفات جاده ای و مرگ در جاده های داخل و خارج  استان ، مهاجرت تبدیل به یکی از گزینه های اجباری جهت رفاه و امکان ادامه زندگی مردمان  این شهر  تا به امروز بوده است.

پذیرفتنی نیست که در گستره ای  همچون شمالغرب کشور با وجود منابع عظیم خدادادی، موقعیت استراتژیک و تکرار ناشدنی این مناطق ، وجود راههای ارتباطی از دیرباز ، دسترسی آسان و کم هزینه به اروپا ،  وجود جوانان تحصیلکرده با استعداد و نخبه، سرمایه گذارهای بومی علاقمند و متعهد،  نرخ بیکاری جزو مشکلات لاینحل آنها باشد.

دیریست که مسئله اشتغال جوانان این شهر در تنور گرم انتخابات،  لقلقه ی زبان و  نطق های از پیش تعیین شده نامزدهای انتخاباتی است و  هریک با ترفند و شیوه ای با مطرح کردن ایجاد بستر کار و سرمایه گذاری پس از پیروزی در ماراتن انتخابات، سعی در جلب آرای داشته اند که متاسفانه آنها به مقصود خود رسیده و اما وضعیت بیکاری نه تنها  کاهشی نداشته بلکه امروز میانه را مفتخر به کسب کرسی اول بیکاری استان نموده است. شهری پرافتخار در تاریخ ایران و آذربایجان که ثابت کرده است از دیرباز عهده دار بودن وزارت امورخارجه ایران تا رسیدن به بالاترین مقامات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی ایران امروز  نشان از  استعداد و نبوغ مردمانش داشته که تبدیل شدن میانه به قطب ورزشی ایران با درخشش ورزشکارانش و بلند آوازه کردن نام ایران در سکوهای جهانی دلیل دیگری بر همت والا و اراده پولادین فرزندان میانه است.

.......................................

گزارش و گفتگو

رامین مهاجری

http://vom.ir/news/40584/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AF%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87