- ارسال کننده: ترکمانچای نگین سرسبزی در آذربایجان تاریخ: ۹۱/۱۲/۲۸

مردم صبور بخش ترکمانچای همچنان در انتظار عملکرد نمایندگان خود در مورد فرمانداری ترکمانچای هستند .

مردم صبور بخش ترکمانچای  همچنان  در انتظار عملکرد نمایندگان خود  در مورد فرمانداری ترکمانچای هستند .

ترکمانچای نگین سرسبزی در آذربایجان است
بخش ترکمانچای یکی از بخشهای قدیمی استان در فاصله 52 کیلومتری مرکز شهرستان(میانه) و 140 کیلومتری مرکز استان( تبریز)واقع شده است این بخش نزدیک به 30000 نفر جمعیت می باشد این بخش دارای وسعت 1062 کیلومترمربع و درحدود50آبادی ساکن و 6روستای کم جمعیت و یا آبادی خالی از سکنه می باشد
شهر ترکمانچای مرکز بخش ترکمانچای از بخشهای شهرستان میانه، استان آذربایجان شرقی و در طول جغرافیائی 47 درجه و 23 دقیقه و عرض جغرافیائی 35 درجه و 37 دقیقه و دربلندی 1645 متری از سطح دریا، در 52 کیلومتری شمال غربی میانه و در 8 کیلومتری شمال راه اصلی میانه بستان آباد قرار دارد. مشتمل است بر چهار دهستانِ بَروانان مرکزی با مرکزیت ترکمانچای ، بروانان شرقی با مرکزیت صومعه علیا، بروانان غربی با مرکزیت غریب دوست ، و اوچ تپة غربی با مرکزیت خاتون آباد. از شمال به شهرستان سراب ، از مغرب به شهرستانهای بستان آباد و هشترود و از جنوب به بخش مرکزی میانه و از مشرق به بخش کندوان محدود است . آبادیهای آن عمدتاً در دشتی مرتفع و غالبا سرسبز قرار گرفته است . رشته کوه بُزقُوش / بُزغُوش در جانب شمالی آن امتداد دارد. رودهای ترکمانچای (سرچشمه از شهرستان اهر)، شهری چای (سرچشمه از دامنه های جنوبی کوههای بزقوش ) و یالقوز آغاج (یالقوز آقاج ، از ریزابه های شهری چای ) از آن می گذرد. زمینهای مزروعی آن با آب رود و چاه و قنات و چشمه آبیاری می شود. دو سد کوچک خاکی در آن احداث شده است. از درختان سیب ،گلابی ،گردو،هلو ،شلیل، بادام کوهی، تاکستان و دیگر درختان میوه ، گل گاوزبان ، خاکشیر، شیرین بیان ، آویشن ، گل خطمی ، کاسنی ، کتیرا، مرزة کوهی و رستنیهایی برای چرای دام دارد. از گرگ ،روباه ، گراز، خرس ، قوچ ، میش ، خرگوش و کبک در آن یافت می شود. محصولات عمدة آن گندم ، جو، بنشن ، تره بار، گردو، گلابی ، انگور، زردآلو و سیب است که به همراه فرآورده های لبنی و دام زنده صادر می شود. پرورش گوسفند و بز در آنجا رایج است . در بعضی آبادیهای آن مرغداری صنعتی و در شهر ترکمانچای تولید مرغ سبز و عاری از آنتی بیوتیک دایر شده است که تولیدات آن صادر می شود. زنبورداری در آنجا اهمیت دارد و عسل آن صادر می شود. استاد شهریار در منظومة « حیدر بابایه سلام » از ورزقان با آوردن مصرع « ورزغاننان آرموت ساتان گَلنده -اوشاقلارین سَسی دوشَردی کَنده ...
» یاد کرده است که منظور استاد روستای ورزقان از توابع همین بخش که در همسایگی شهرستان بستان آباد و نزدیک به روستای خشکناب است ، می باشد
ضمنا عهدنامه ترکمانچای قراردادی است که در ۱ اسفند ۱۲۰۶ (۲۱ فوریه ۱۸۲۸) پس از پایان جنگ ایران و روسیه در قفقاز جنوبی و آذربایجان، بین روسیه و ایران در این بخش و در شهر ترکمانچای امضا شد. راه اصلی تهران ـ میانه ـ تبریز ـ بازرگان ـ ترکیه از آن می گذرد. این بخش با راههای فرعی با شهر میانه (مرکز شهرستان ) و مراکز بخشها پیوندهای اقتصادی دارد.
این بخش در گذشته از جمعیت و وسعت زیادی برخوردار بود بطوریکه 128 روستای دارای سکنه داشت با توجه به اینکه مدیریت 128 روستا با بیش از 80000 نفر جمعیت توسط یک بخشداری و تعدادی اداره یا نمایندگی اداره در سطح بخش کار دشواری بود بجای اینکه مسئولان و نمایندگان میانه ، شهرستان شدن این بخش را پیگیری کنند قسمت وسیعی از این بخش را در قالب دو دهستان اوچ تپه شرقی(پورسوخلو) و تیرچایی(ایشلق) از ترکمانچای منتزع و به بخش مرکزی میانه و بخش کندوان الحاق نمودند. ونیز چند روستا نیز در همسایگی بستان آباد مانند اوزومچی و قرقشه از این بخش منتزع و به بستان آباد الحاق گردیدند شاید با این کار رفت و آمد ساکنان این روستاها اندکی سهولت یافت ولی به لحاظ اینکه همه بخشهای میانه دارای تعداد زیادی روستا هستند هر قدر هم انتزاع و الحاق انجام شود با تعدادی نمایندگی اداره و یا اداراتی که سطح سازمانی پایینی(سطح بخش) دارند و از بودجه و امکانات و نیروی انسانی کمتری برخوردار هستند نمی توان خدمات مطلوبی به روستاهای تابعه ارائه داد.
عدم تقسیم میانه به دو یا چند شهرستان و به تبع آن عدم تاسیس بخشهای جدید در آن باعث شده است که این شهرستان وسیع ترین شهرستان استان بشود از طرف دیگر تعداد بسیار زیاد روستاهای تابعه آن ، امر خدمات دهی را برای ادارات مختلف شهرستان دشوار نموده است بطوریکه برخی از اداراتی که شعبه ای در بخشهای تابعه ندارند موظف به ارائه خدمات به بیش از 400 روستای شهرستان بودند به همین جهت روستاهای روستاهای میانه هر روز بیشتر از دیروز کوچکتر و خراب تر و در نهایت خالی از سکنه می شوند.
از آثار باستانی بخش ترکمانچای عبارت اند از:
تپة باستانی بروانان در یک کیلومتری جنوب غربی آبادی صومعه علیا (در حدود دوازده کیلومتری مشرق ترکمانچای ) و تپة خاکستر ( کول تپه ) در حدود هفتصدمتری جنوب غربی آبادی غریب دوست (یازده کیلومتری شمال غربی شهر ترکمانچای ) که قدمت هر دو تپه به دورة پیش از اسلام می رسد
تپه گاونیه رود مربوط به هزاره اول قبل از میلاد - دوره اشکانیان و دوره ساسانیان است ، دهستان بروانان شرقی، ۱۰۰ متری شمال شرقی روستای گاوینه رود واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۱۹۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
همچنین در اراضی آبادی کوهسالار سفلی، در حدود هفت کیلومتری جنوب ترکمانچای که رود شهری چای از شمال آن می گذرد، «دره خرابه » در دو کیلومتری مغرب آن و درة «دَوَه اُولَن » (محل مردن شتر) در حدود یک کیلومتری مشرق آبادی قرار دارد
آثار تاریخی بخش ترکمانچای:
1- قلعه نجفقلی خان درروستای نجفقلی خان2- امامزاده ورزقان در روستای ورزقان3- حمام ورزقان4- پل بقرآباد ترکمانچای5- مسجد شیخ طبق و خاتون آباد 6- جاده ابریشم در مسیر روستاهای بخش 7- حمام امیرکبیر ترکمانچای 8- آبشار بلوکان9- آبگرم گوگدرق10- امامزاده شهر ترکمانچای11- امامزاده روستای صومعه علیا12- امامزاده شیخ احمدلو
ومتاسفانه آثار باستانی دیگری ازجمله سنگر قدیمی مربوط به زمان عقد عهدنامه و نیز خانه ای که عهدنامه ترکمنچای در آنجا امضا شده، آسیاب های معروف ترکمنچای، خانه خسروخان ، مجسمه های به شکل بز و ... که طی گذشت زمان از بین رفته اند .
منبع : وبلاگ ترکمانچای نگین سرسبزی در آذربایجان تقسیمات کشوری میانه نیازمند اصلاحات اساسی اثر سعید صادقیان- دانشنامه جهانی ویکی پدیا و کتاب فرهنگ جغرافیائی آبادیها

 

1
1